การฉีด วัคซีน BCG ในเด็กแรกเกิดมีความสำคัญไม่แพ้วัคซีนอื่น ๆ เพราะเป็นวัคซีนที่ช่วยป้องกันวัณโรคที่เป็นเชื้อที่ติดต่อกันได้ง่าย โดยเฉพาะเด็กทารกที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกัน
วัคซีน BCG สำคัญอย่างไร
วัณโรคเกิดจากเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่มีชื่อว่าเชื้อ TB เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกายก็จะถูกระบบภูมิคุ้มกันทำลาย แต่ยังก็ตามก็อาจจะมีเชื้อบางส่วนที่ยังฝังตัวตามอวัยวะต่าง ๆ แบบสงบที่ไม่ก่อให้เกิดโรค แต่หากร่างกายอ่อนแอลงเชื้อที่ฝังตัวอยู่ก็จะทำให้เกิดโรคขึ้นได้ ดังนั้นการฉีด BCG จะทำให้เชื้อมีฤทธิ์อ่อนลง พร้อมกับเข้าไปกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ต่อสู้กับเชื้อวัณโรคได้ดีขึ้น
ใครบ้างต้อง ฉีดวัคซีน BCG เพื่อป้องกันวัณโรค
กระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดให้ BCG เป็นวัคซีนพื้นฐานที่เด็กทุกคนต้องได้รับการฉีดตั้งแต่แรกเกิด โดยภูมิคุ้มกันจะเกิดขึ้นภายในสัปดาห์ที่ 2 หลังฉีดหลังจากนั้นจะมีตุ่มนูนขึ้นซึ่งจะค่อย ๆ หายไปเองจนกลายเป็นรอยแผลเป็นขนาดเล็กโดย BCG สามารถป้องกันวัณโรคได้ประมาณ 80% และช่วยลดความเสี่ยงการเป็นวัณโรคที่เยื่อหุ้มสมองได้อีกด้วย
วิธีฉีด วัคซีน BCG
การฉีดวัคซีนชนิดนี้โดยทั่วไปจะฉีดเข้าผิวหนัง เช่น ต้นแขน ไหล่ทั้งสองด้าน หรือสะโพก ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับว่าแต่ละโรงพยาบาลจะกำหนดอย่างไร แต่จะไม่ฉีดที่ต้นขาเพราะเสี่ยงที่จะเกิดการเสียดสีจากผ้าอ้อม หรือขาเสียดสีกัน ทำให้การดูแลแผลหลังฉีดทำได้ยากขึ้น
หลังฉีด วัคซีน BCG ควรดูแลลูกอย่างไร
- หากเกิดผื่นสีแดง หรือแผลตรงบริเวณที่ฉีดวัคซีน อาการเหล่านี้จะค่อย ๆ หายไปเองภายในไม่กี่สัปดาห์ อาจจะเหลือรอยเล็ก ๆ หรือไม่มีรอยแผลเป็นให้เห็น ในบางกรณีอาจะเกิดก้อนไต้รักแร้เนื่องจากต่อมเกิดการขยายตัว ส่วนผลข้างเคียงอื่น ๆ พบได้น้อยมาก
- หากมีแผล หรือมีหนอง ซึ่งถือว่าเป็นผลข้างเคียงที่ปกติ
- หากมีหนองหรือมีแผลเกิดขึ้น เนื่องจากเป็นผลข้างเคียงที่ปกติ ก็สามารถอาบน้ำให้เด็กได้แต่ไม่ให้น้ำโดนบริเวณนั้น แล้วใช้น้ำต้มสุกที่เย็นแล้วทำความสะอาดแผลแล้วเช็ดให้แห้งด้วยผ้าก๊อซ
- ห้ามทายาใด ๆ หรือใช้ผ้าปิดแผล ให้ใส่เสื้อผ้าหลวม ๆ
- ส่วนใหญ่อาการแทรกซ้อนหลังจากฉีดวัคซีนจะหายได้เอง พ่อแม่จึงอย่าได้กังวลใจมากนัก
จะเห็นได้ว่า วัคซีน BCG มีความสำคัญเป็นอย่างมากเพราะช่วยป้องกันลดความเสี่ยงในการเกิดโรคร้ายกับเด็กได้ ดังนั้นถ้าหากหมอมีการนัดหมายเพื่อทำการฉีดวัคซีนให้กับลูกน้อยก็ไม่ควรลืมโดยเด็ดขาดต้องไปตามนัดเพื่อที่จะได้รับวัคซีนอย่างถูกต้องตรงเวลา จะได้ไม่เสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายในอนาคต
