โรคโพรงจมูกอักเสบหรือที่เรียกกันติดปากว่า “ไซนัส” เป็นโรคที่พบกันได้มากขึ้น และมักจะกลายเป็นโรคเรื้อรังเพราะไม่ได้รับการรักษา หลายๆคนเข้าใจไปว่าไซนัสคือโพรงของข้างจมูกเท่านั้น แต่แท้จริงแล้วไซนัสมีด้วยการหลายตำแหน่งและหากเกิดการอักเสบจะส่งผลต่ออวัยวะรอบข้างได้อีกด้วย
รู้จักโพรงอากาศข้างจมูก หรือไซนัส
คือโพรงในกระดูกที่อยู่รอบจมูก ซึ่งมีอากาศบรรจุอยู่ ซึ่งขนาดและตำแหน่งของไซนัสนั้น อาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน ภายในโพรงไซนัส บุด้วยเยื่อบุชนิดเดียวกับที่บุในโพรงจมูก แต่มีเซลล์ที่ผลิตเมือกหรือน้ำมูก เส้นเลือด และเส้นประสาท
หน้าที่ของไซนัส
- ช่วยให้เราเปล่งเสียงได้ดังขึ้น
- ช่วยรับกลิ่น
- ช่วยปรับสภาพอากาศที่หายใจเข้าให้อุ่นหรือชื้นขึ้น
- ช่วยรักษาสมดุลของศีรษะ
- ช่วยปรับความดันอากาศในโพรงจมูก
- โพรงอากาศอยู่ตำแหน่งไหนบ้าง
ไซนัสมีกี่จุด บริเวณไหนบ้าง?
โดยปกติคนเราจะมีโพรงอากาศข้างจมูก 4 คู่ โดยแต่ละคู่อยู่คนละข้างของจมูก ได้แก่
- ไซนัสหน้าผาก (Frontal sinus) เป็นไซนัสที่อยู่บริเวณหน้าผาก มีขนาดโตเต็มที่เมื่ออายุ 14-15 ปี ไซนัสนี้อาจไม่เกิดขึ้นเลยก็ได้ หรืออาจมีเพียงข้างเดียวก็ได้ และมักจะเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง ด้านหลังของไซนัสเชื่อมกับสมองส่วนหน้า หากเกิดการติดเชื้ออาจลามเข้าไปในสมองได้ \
- ไซนัสข้างหัวตา (Ethmoid sinus) เป็นไซนัสที่เกิดจากโพรงอากาศเล็กๆ หลายอันรวมตัวกันอยู่ สองข้างของจมูก มีขนาดโตเต็มที่ เมื่ออายุ 12-14 ปี เป็นไซนัสที่ถือว่าเป็นกุญแจสำคัญในการเกิดไซนัสอักเสบ หากติดเชื้อรุนแรงอาจลามเข้าไปในลูกตา และสมองได้
- ไซนัสโหนกแก้ม (Maxillary sinus) เป็นไซนัสที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีรูปร่างคล้ายปิรามิดอยู่ในกระดูกโหนกแก้ม มีขนาดโตเต็มที่เมื่ออายุ 15 ปี ไซนัสนี้มีอยู่ติดกับฟันบนโดยเฉพาะฟันกรามน้อยบนซี่ที่ 2 และ ฟันกรามบนซี่ที่ 1 และ 2 มีกระดูกแผ่นบางๆ กั้นระหว่างฟันซี่เหล่านี้ ในกรณีที่ฟันมีปัญหา เช่น รากฟันอักเสบ หรือเกิดโรคของฟัน อาจลามเข้าไปในไซนัสโหนกแก้มนี้ได้ง่าย
- ไซนัสฐานสมอง (Sphenoid sinus) อยู่ในกระดูกที่บริเวณฐานสมอง โดยมักมีขนาดแตกต่างกันไป จะมีขนาดโตเต็มที่เมื่ออายุ 12-14 ปี หากเกิดการอักเสบติดเชื้อในไซนัสนี้ อาจลุกลามเข้าสมองได้ง่าย
ดังนั้นการเกิดไซนัสอักเสบสามาถเกิดขึ้นได้ถึง 4 จุดที่เป็นไซนัส ไม่ใช่มีเพียงแค่บริเวณข้างจมูกเท่านั้น หากมีอาการผิดปกติบริเวณไซนัสควรรีบพบแพทย์อย่าปล่อยให้เรื้อรังเพราะอาจลามเข้าอวัยวะใกล้เคียงอย่างสมองได้
